با سلام و عرض تبریک به مناسبت فرا رسیدن سال نو شمسی و بهار طبیعت... امیدوارم سال نو سرشار از صفا و مهر و عاشقانگی باشه براتون، دلاتون شاد لباتون خندون جیباتون پر پول و کانون پراز مهر و محبیت خانوادتون گرم تر از سال گذشته باشه .... الهی که توی سال جدید هیچکدومتون غم نبینید.... 

این آخرین پست من در سال 89 هست و براتون قسمت سوم مقاله نوروز ایرانیان رو میذارم... با این امید که به دردتون بخوره.... هر روزتون نوروز .... نوروزتان پیروز....

برای خواندن مقاله روی ادامه مطلب کلیک کنید.

آداب هنگام نوروز

              در هنگام نوروز هم آدابی وجود داشت که مردم در دنیای باستان آنها را به جای می آوردند و شمه ای از این آداب در حال حاضر هم کماکان  قابل مشاهده است. 

الف- سفره هفت سین:

       ایرانیان باستان عقیده داشتند که پیرامون اهورامزدا هفت فرشته مقرب و مقدس وجود دارد که به اهورامزدا در اداره جان کمک می کنند و خیرات و برکات به دست آنها صورت می گیرد. نام این هفت فرشته با سین شروع می شد. بنابراین هنگام تحویل سال نو سفره ای می گستردند و ضمن گذاشتن آب و آینه هفت نوع خوراکی یا حبوبات را که نماد این هفت فرشته بوده و نام آ نها نیز با سین شروع می شد سر سفره می گذاشتند. البته در این باره نظرات گوناگونی وجود دارد که نظر ذکر شده از همه معتبر تر است. شکل ظاهری این سفره در گذر زمان دچار تغییراتی شده ست .

ب- نوروز خوانی

      از دیگر رسوم نوروزی می توان به نوروز خوانی اشاره کرد که در تمام کشور به شکل کم و بیش یکسانی برگزار می شود . معروفترین شخصیت های نوروزخوان مبارک و حاجی فیروز هستند که هر دو لباسی قرمز و صورتی سیاه دارند و با خواندن آواز آمدن بهار را بشارت می دهند. از دیگر رسوم نوروزی که بیشتر بین مردم گیلان رواج دارد می توان به میر نوروزی اشاره کرد.  میر نوروزی شامل مراسم سه روزه ای است که از 27 اسفند تا 1 فروردین ادامه دارد. در این مراسم دختر جوانی را به زیبایی می آرایند و لباس سفید با گلهای بهاره قرمز و سبز به تنش می کنند. نام این دختر فرشته بهار است و دو مرد که نگهبانان فرشته هستند و معمولاً از نزدیکان دختر، او را که سوار بر اسب سفیدی است تا روستای مورد نظر همراهی می کنند. در این هنگام دیو سیاه و یارانش که نماد سرمای سخت زمستانند مانع ورود فرشته و یارانش به روستا می شوند . جنگ سختی در میگیرد و فرشته بهار که سوار بر اسب سفیدی است مدام به این سو و آنسو کشیده می شود . این جنگ سه روز طول می کشد و روستاییان که با گل و شیرینی منتظر ورود بهار هستند به نظاره ایستاده اند . سرانجام در روز سوم که مصادف با اول فروردین است یاران فرشته پیروز شده ، دیو سرما را می کشند و بهار به روستا قدم می گذارد ...

امروزه روستاهای کمی وجود دارد که این رسم را اجرا می کنند .طی این مراسم اهالی روستا شعرهای قدیمی را که نسل به نسل به آنها منتقل شده به میمنت ورود بهار می خوانند. امروزه این مراسم تنها در همان روز اول فروردین اجرا می شود اما در هرحال مراسم زیبایی است که نمایانگر گوشه ای از فرهنگ اهالی ایران زمین است.  

آداب پس از نوروز 

              یکی از آداب پس از نوروز در روز سیزدهم فروردین و سیزده بدر است. بدر رفتن یعنی بیرون رفتن از یک منطقه و سیزده بدر در اصطلاح یعنی بیرون رفتن از شهر یا منزل در روز سیزدهم فروردین؛ مردمان باستان در این روز به دامان طبیعت می رفتند و اهورامزدا را سپاس می گفتند.

سالیان سال است که عدد 13 نحس خوانده می شود اما در میان ایرانیان باستان روز سیزدهم فروردین نه تنها نحس نبوده بلکه روزی فرخنده و نیکو بود و به دلیل فرخندگی و میمنت آن ایرانیان به صحرا رفته و شادمانی می کردند. در واقع سیزدهمین روز نوروز ، روز رسیدن به خود بود و به دلیل فرخندگی این روز دختران و پسران جوان با گره زدن سبزی آرزوی ازدواج می کردند. از دیگر رسوم سیزده بدر می توان به انداختن سبزه های هفت سین در آب روان و دعا و آرزو کردن اشاره کرد.

نوروز و سال نو در دیگر کشورها 

                    ایرانیان به هرجا قدم گذاشتند نوروز را با خود به آنجا بردند. از جمله این نواحی هندوستان است که این ایین حتی در میان بودائیان و برهمائیان هم رسوخ کرده و هر سال شروع فصل بهار را جشن می گیرند . در پاکستان ، افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، آذربایجان، سواحل خلیج پارس، عراق، ترکیه ، مصر و کشورهای شرق آسیا این جشن به شکلهای متفاوتی برگزار می گردد.

1-    نوروز در لائوس

آغاز سال نو در لائوس به پیمای معروف است و تقریباً منطبق بر آغاز فروردین است. در لائوس مردم معتقدند که در هنگام پایان سال الهه سال گذشته جای خود را به الهه سال نو می دهد و فاصله بین این آمد و رفت یک روز است. از رسوم مردم در این روز آب پاشیدن به یکدیگر از پشت سر است و معتقدند که با این کار گناهان سال گذشته آنها پاک می شود. آنها معتقدند که هرچه در روز قبل از آمدن الهه سال جدید شادتر باشند سال نو برایشان با خوشی و شادی بیشتری همراه خواهد شد. آنها در این روز هیچ کار سختی انجام نمی دهند.

2-    سال نو در سریلانکا

پیش از آغاز سال نو در سریلانکا مردم دیوار خانه های خود را سفید کرده و لباس نو می دوزند. این لباسها در هر سال به رنگ خ اصی است زیرا در هر سال یک رنگ ، رنگ خوشبختی است.

شب پیش از آغاز سال نو را نوناکثه یعنی ساعتهای نحس می نامند که تا صبح عید ادامه دارد. در این ساعات مردم دست از کار می کشند و برای دعا و نیایش به معبد می روند. در هنگام تحویل سال نیز مردم غذای مخصوص سال نو را که در دیگهای تازه پخته شده می خورند و دعا می کنند تا بودا به آنها برکت ببخشد.  در ژاپن نیز در این ایام دو جشن به نامهای جشن عروسکها(مخصوص دختران)  و جشن شکوفه های گیلاس (برای پسران ) برگزار می شود.

نتیجه گیری :

    با توجه در آنچه گذشت می توان نتیجه گرفت که نوروز و مهرگان و همینطور یلدا و سده متعلق به آریائیها نبوده اند زیرا در قدیمی ترین کتاب مذهبی ایرانیان یعنی اوستا و همینطور ودا نامی از آنها برده نشده است و این خود می رساند که این اعیاد متعلق به زرتشتیان نبوده اند و از آنجا که قاطبه ملت ایران در ان روزگار زرتشتی بوده اند می توان گفت این اعیاد متعلق به مردمی بوده اند که پیش از اریائیها در فلات ایران می زیسته اند. عده ای از آنها پیش از هجرت آریاییها به بین النهرین رفته و سومر را به وجود آوردند. بعدها با گرایش به سوی یکتا پرستی و برگزیدن مردوک به عنوان خدای یگانه ، نوروز و مهرگان در هم می آمیزند و در آغاز بهار جشن گرفته می شوند. سپس آریاییها به فلات ایران آمده و طی تماسهای مختلف فرهنگی با مردمان بومی تحت تاثیر این جشن قرار گرفته و آن را بر پای میدارند. آنچه مسلم است اینکه آریاییها اساس و ارکان این جشن را دگرگون کرده و آن را مناسب با شرایط فرهنگی خود در آورده اند زیرا در این دوران دیگر بسیاری از رسوم سومری را نمی توان دید. بعدها در طول دوره های مختلف قسمتهای متفاوتی به آن افزوده می شود و به آن رنگ و بویی ملی می دهد و اینهمه در زمانی رخ می دهد که اعیاد جهان باستان یکی پس از دیگری در حال نبودی هستند. یعنی پیدایش و تکامل نوروز زمانی رخ می دهد که دیگر اعیاد در حال فراوش شدن از اذهان مردم بوده اند. اینک این میراث گرانبهای ملی فرهنگی به ما رسیده و ما وظیفه داریم آنرا از گزند حوادث و اغراض حفظ کرده و به آیندگان بسپاریم.

یا مقلب القلوب و الابصار

یا مدبر الیل و النهار

یا محول الحول و الحوال

حول حالنا الی احسن الحال...

علی نوری نوروزی

هشتم فروردین هزار و سیصدو هفتاد و نه

منابع و مآخذ

1-    تاریخ گردیزی ، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی ، به تصحیح عبدالحی حبیبی ، 1363 ، چاپ اول ، دنیای کتاب

2-    روزنامه ایران ، سال دوم شماره 333 ، دوشنبه  27 اسفند 1374

3-    از اسطوره تا تاریخ ، مجموعه مقالات استاد مهرداد بهار به کوشش ابوالقاسم اسماعیل پور ، چاپ اول ، پاییز 1376 انتشارات چشمه

4-    مجله فراغت ، سال اول شماره 16 ، اسفند 1375 ، نوروز به روایت عمو نوروز

5-    جشن نوروز ، جشن آفرینش آدمیان ، مراد اورنگ

6-    نوروز و تاریخچه مرجع شناسی ، پرویز اذکایی

7-    نوروز، محمدعلی شمشیر میلانی

8-    آئین های نوروز ، مرتضی هنری

9-    جلسات سخنرانی پیرامون نوروز